Chùa Thủ Lễ, hay còn gọi là chùa Hưng Lễ, chùa Phật Lồi, là một ngôi cổ tự có từ lâu đời của làng Thủ Lễ. Từ những buổi đầu lập làng, ngôi chùa đã được cộng đồng dân cư xây dựng để thực hiện nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng.
Ban đầu chùa được xây dựng bằng tranh tre nứa lá, bị thời tiết khắc nghiệt tác động rất nặng nề. Về sau chùa được trùng tu và xây dựng cơi nới thêm. Đến năm 1941, chùa được vua Bảo Đại ban tên thành chùa Hưng Lễ. Điều đó được chứng tỏ ngay trên bức hoành của chùa, được khắc ba chữ Hưng Lễ Tự. Đến chùa, khi bước qua khỏi cổng tam quan là lối dẫn đến sân chùa và chánh điện. Hai bên lối vào được trồng những hàng cây rợp bóng, nổi bật trong số đó là những cây sứ đang đến độ nảy hoa.
Nội thất phần chánh điện được thể hiện đầy ấn tượng. Trong đó phần chính diện cùng với bức hoành phi được sơn son thếp vàng mang dáng vóc rất uy nghi. Xen kẽ trước đó là những lá phướn với những màu sắc đặc trưng. Phần chánh điện được bài trí cân xứng giữa các tượng Phật. Xen giữa tượng Phật Đản Sanh và tượng Phật Thích Ca Mâu Ni là bức tượng Phật ngồi niết bàn trong trang phục chiếc áo tăng đầy nổi bật. Đây được cho là pho tượng Phật Lồi trong tích cũ thuở xưa. Nhưng trải qua thời gian, pho tượng đã được dân làng sơn quét, đắp thêm thạch cao nên có phần thân thuộc hơn.
Bên tả phần chánh điện là phần thờ Phật Quán Thế Âm Bồ Tát. Bên hữu chánh điện là phần thờ Địa Tạng Vương Bồ Tát. Đặc biệt, chùa Thủ Lễ ngoài phần chánh điện thờ các đức Phật, ở phía bên phải chùa còn thờ tự Quan Công. Trong lịch sử, Quan Vũ (Quan Vân Trường) là một tướng tài ba dưới thời Tam Quốc. Ông được xem là hiện thân của các đức tính: trung, nghĩa, trí, tín, nhân, dũng. Với những sự giao thoa trong văn hóa, việc thờ Quan Công cũng đã xuất hiện trong tín ngưỡng sinh hoạt nước ta.
Ngày ngày, ngôi chùa vẫn được chăm sóc chu đáo bởi các tăng ni phật tử. Các dịp rằm hằng tháng, chùa vẫn được thờ phụng cúng bái rất tường tận. Để thấy bên cạnh những văn hóa làng như cúng tế Xuân tự và Thu thường hằng năm, những văn hóa tâm linh tín ngưỡng vẫn được dân làng Thủ Lễ duy trì theo thường nhật. Tựu trung một điều rằng, dù quy mô chùa Thủ Lễ không lớn nhưng lại ẩn chứa trong đó những giá trị về mặt tâm linh, kiến trúc và mỹ thuật rất độc đáo mà hiện nay ít còn ngôi chùa ở Huế còn có được. Nằm ở một vị trí u mịch bên làng Thủ Lễ, ngôi chùa mang một vẻ trầm lắng vốn có của một ngôi chùa, phù hợp cho một nơi để con người ta tịnh tâm khi ghé đến.
Ngày nay đến với chùa Thủ Lễ, ta còn thấy được sự giao thoa giữa kiến trúc cung đình và kiến trúc dân gian của nhà rường và chùa Huế. Với những giá trị đầy độc đáo trong tín ngưỡng tâm linh, chùa Thủ Lễ còn là hiện thân của những truyền thống mang đậm nét đặc trưng của vùng đất cố đô.
